De Victorie Brug

De Victorie Brug aan de Luikerweg is zonder meer dé brug met de meeste historie. Die werd geschreven op zondag 17 september 1944, de dag dat Valkenswaard werd bevrijd door Engelse troepen.  

Tot 1940 werd de brug over de Dommel aan de Luikerweg in de volksmond ‘Stenen Brug’ genoemd. Deze brug is in 1800 gebouwd toen de weg tussen ’s-Hertogenbosch en Luik werd verhard. Deze Stenen Brug werd in mei 1940 door Nederlandse militairen opgeblazen om de opmars van de Duitse invallers te stuiten dan wel te vertragen. 
De bezetter legde op deze plaats daarna een stevige houten brug aan.

Op 11 september 1944 moesten vier verkenners nagaan of deze brug stevig genoeg was om de grote massa’s aan militair materieel - als onderdeel van de Operation Market Garden - te dragen. Een van hen - sergeant J. Brook - zag daarbij een zware Duitse Mark IV-tank op de brug staan en trok daaruit de conclusie dat de brug sterk genoeg zou moeten zijn. 

Bevrijders

Aan het einde van de middag, begin van de avond van 17 september 1944 bereikten de bevrijders de brug en trokken daarover verder richting Valkenswaard, waar zij bij het vallen van de avond halt hielden. Het resultaat van de eerste dag van Operation Marker Garden was dat Valkenswaard als eerste Noord-Brabantse gemeente werd bevrijd.

Maar om de capaciteit van de brug over de Dommel te vergroten, werd kort daarna een Baileybrug aangelegd naast de bestaande houten brug. De brug was de eerste die de Engelse bevrijders in Nederland veroverden en werd door henzelf om die reden aangeduid als ‘Victory Bridge’. 

Dit was voor de Valkenswaardse sociëteit Eensgezindheid de reden om in de aanloop naar de opening van de nieuwe stenen brug in 1947 een verzoek aan de Valkenswaardse gemeenteraad te richten om de nieuwe brug de naam te geven van ‘Victorie Brug’. 

Sociëteitspresident Frans van Best refereerde daarbij aan de naam die de Engelsen aan de brug hadden gegeven’, ‘zooals ter plaatse nog is te constateeren’. Hoewel er kort daarna in de gemeenteraad van 28 augustus 1947 nog even werd gediscussieerd over een Engelse of een Nederlandse benaming, kreeg die laatste naam uiteindelijk de voorkeur.

Naamgeving nieuwe brug 

En zo kon het gebeuren dat de toen net benoemde burgemeester Van Hellenberg Hubar op 17 september 1947 - als onderdeel van een grootse herdenking van de bevrijding - de nieuwe brug ook een naam kon geven, de Victorie Brug. Daarbij onthulde hij de gedenkplaat die op de brug was aangebracht met de tekst ‘Victorie Brug / Corridor / 17 september 1944’ en het wapen van het 2e Britse leger.

Deze originele plaquette werd in oktober 1997 gestolen en is niet meer teruggevonden. Uiteindelijk heeft Sociëteit Eensgezindheid de plaatsing van een nieuw tableau financieel ondersteund dat op 17 september 2007 werd aangebracht. Ook dit exemplaar werd eind december 2011 gestolen, maar gelukkig enkele dagen daarna weer teruggebracht. 
De brug en plaquette staan voor een belangrijk stukje Valkenswaardse, Noord-Brabantse en Nederlandse historie.

Henk van Mierlo 
Heemkundekring Weerderheem, Oranje Nassaustraat 8F, 5554 AG Valkenswaard