Weerderheem: het drama te Valkenswaard

Begin 1923 werd Valkenswaard opgeschrikt door een heuse moordaanslag op een 36-jarige Eindhovense bioscoopeigenaar. Hoewel de aanslag strikt genomen net over de gemeentegrens heen, namelijk in Leende, plaatsvond zou deze gebeurtenis toch de geschiedenis ingaan als ‘Het drama te Valkenswaard’. Dit drama kreeg destijds aandacht in het gehele land en werd het begin van een lang juridisch traject. 

Het begon allemaal donderdag 4 januari 1923, vroeg in de avond. De bioscoopeigenaar was door een vriend van hem, die inmiddels een verhouding met Desmets eveneens 36-jarige vrouw was begonnen, met een smoes het bos ingelokt. De 28-jarige vriend had hem kort daarvoor in het Eindhovense hotel Suisse het (verzonnen) verhaal verteld dat zijn vrouw niet met hem maar met een andere man een verhouding had en dat die elkaar op die avond in de bossen tussen Valkenswaard en Leende zouden ontmoeten. Nadat de beide mannen met de auto naar Valkenswaard en vervolgens richting Leende een bospad in waren gereden, stapten zij uit om de vreemdgangers te betrappen. In plaats daarvan trok de vriend zijn pistool en loste drie schoten op het hoofd van de bioscoopeigenaar. Bij een vierde schot haperde het pistool en de vriend vluchtte daarna met zijn auto naar Eindhoven, de bioscoopeigenaar voor dood achterlatend in het bos. Deze wist zich echter strompelend naar huize Valkenhorst te begeven waar eerste hulp werd verleend door de gewaarschuwde Valkenswaardse dorpsarts Dagevos. 

Ook werd hij daar gehoord door de marechaussee uit datzelfde dorp. Hij gaf hun de naam van de dader, die nog diezelfde avond kon worden aangehouden, maar die in aanvang alles ontkende. Later bleek echter dat ook de vrouw van de bioscoopeigenaar niet brandschoon was en het duo eerder al een vergeefse vergiftigingspoging met cyaankali had uitgevoerd. Daarna was een aanslag met een pistool beraamd die op zelfmoord zou moeten lijken, maar de vrouw durfde dit bij nader inzien niet op haar man uit te voeren. Zij gaf het pistool daarom terug aan de vriend die dat wapen kort daarna gebruikte voor de aanslag op 4 januari. Uiteindelijk bekenden beiden en waren er ook veel bewijsmiddelen verzameld in en rond de plaats delict, zoals patroonhulzen en bandensporen. Ook werd het weggeworpen pistool teruggevonden.

Straf

De vriend kreeg in hoger beroep acht jaar gevangenisstraf, die hij uitzat in de strafgevangenis in Leeuwarden. De vrouw, die zowel een poging tot moord als medeplichtigheid daaraan ten laste was gelegd, kreeg in eerste instantie een strafeis van vijftien jaar, maar werd door de rechtbank vrijgesproken. In hoger beroep werd zij echter voor de poging tot moord wel veroordeeld en kreeg daarvoor vier jaar celstraf opgelegd. Uiteindelijk werd zij na enkele cassatie- en terugverwijzingsverzoeken via de Hoge Raad definitief vrijgesproken. Dat gebeurde op 6 januari 1925. Maar ze had ondertussen wel al 21 maanden in detentie doorgebracht. 

De bioscoopeigenaar zelf herstelde wonderbaarlijk van zijn verwondingen. De drie kogels konden operatief worden verwijderd. Daardoor bleef het uiteindelijk gelukkig bij ‘een poging tot...’.

Henk van Mierlo 

Heemkundekring Weerderheem, Oranje Nassaustraat 8F, 5554 AG Valkenswaard