Kampioen Berry Knapen er volgend jaar niet bij

VALKENSWAARD - De winnaar was nog niet bekend, maar meervoudig Brabants kampioen tonpraoten Berry Knapen uit Heeze was al wel heel stellig: “Ook als ik win, doe ik de volgende editie niet mee. Het is nu al september. Dat is écht te kort dag! Ik heb ook nog helemaal niet nagedacht over een nieuwe buut. Met mijn huidige ben ik nog lang niet klaar.” Nauwelijks twintig minuten later was ‘Harry van de Overkant van Hierneffe’ de nieuwe kampioen…

Door Willem-Jan Schampers

Een terechte winnaar overigens, in een titelstrijd die dit jaar wat tegenviel. Er waren in mijn ogen maar drie toppers: winnaar Berry Knapen, runner-up en publiekswinnaar Tom van Osch en Boy Jansen. Zij brachten de zaal veelvuldig aan het lachen, in tegenstelling tot de andere vijf deelnemers. Of ik hiermee te kritisch ben? Ik durf het te betwijfelen, want het publiek liegt nooit. Rien van Genugten (als biologische boer Ko Fit) en Peter van der Maas (als P. Sycholoog) hadden zeker hele sterke woordspelingen, maar deze werden onvoldoende begrepen… of niet goed genoeg gebracht.
Timing is het toverwoord. Een kunst die bijvoorbeeld Knapen en Jansen tot in de puntjes beheersen. Let wel: de overige tonpraoters Rob Bouwman, Iveke van Gerven en good old Hans Eijkemans hebben hun deelname aan de finale zonder twijfel verdiend, maar waren vrijdagavond gewoon niet grappig genoeg. De typetjes – achtereenvolgens de Helmondse Robke d’n Alpinist, DAFne Diesel de lesbische vrachtwagenchauffeur en de gepensioneerde wijkagent Hannes Verbaal – waren leuk bedacht, dik aangezet, soms zorgend voor een lach, maar nooit hilarisch. En dat was jammer…

Knus, warm… en groot

Er waren mijns inziens dus drie hele goede optredens. Of eigenlijk vier, want openingsact Jacques van Gerven liet zien dat je met subtiele, herkenbare humor én met leuke liedjes, de mensen wel degelijk meekrijgt. De Valkenswaardse alleskunner refereerde ook nog even aan zaal Lavrijssen, waar de kampioenschappen vele jaren werden gehouden. Knus, warm en een haast huiselijke sfeer. Theater De Hofnar was prachtig aangekleed en ook nu zaten de mensen ‘hutjemutje’, maar de tonpraoters moesten toch even wennen aan het publiek dat voor hen zat, in plaats van om hen heen. Knapen: “Ik vind het geen probleem, maar kan me voorstellen dat anderen er meer moeite mee hebben.”
‘Bruid’ Peter van der Maas vertelde over haar man Koos (‘D’n urste uit un nest van zeuven en net as bij pannenkoeke: d’n urste mislukt altèd’), met wie ze pas was getrouwd. De Bulander bracht veel herkenbare zaken en had zeer grappige woordspelingen en originele vondsten ‘Ik raakte mijn maagdelijkheid kwijt, maar onze Koos zijn vrijheid, zijn geld en zijn mening…’ Ook plaatsgenoot en routinier Boy Jansen was als stewardess Truus van Boven bij vlagen onnavolgbaar. Met zijn aanstekelijke lach, de interactie met het publiek en ijzersterke grappen (‘Seks op grote hoogte? Ze noemden me niet voor niets Easy Jet’) waren genoeg voor een derde plaats.

Vanaf de eerste minuut: bam!

Tja en dan Berry Knapen. Vanaf de eerste minuut had hij de zaal in zijn greep. Een spervuur van grappen en grollen daalde neer (‘Coronakilo’s? Ik heb een whiskydieet gevolgd. Dat werkte prima; ik was zo twaalf weken kwijt’). Natuurlijk had hij dit jaar niet echt een typetje en kon dus lekker in het wilde weg ouwehoeren, maar zijn belevenissen tijdens en na corona waren dolkomisch. ‘Niet alles was negatief. Zo had ik een half jaar geen reuk. Kon ik gewoon voorbij een viswinkel lopen, zonder aan seks te denken!’. Natuurlijk blijft smaak iets persoonlijks, maar publiek én jury kon er hartelijk om lachen.